مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: از حدود ۴۰ سالگی به بعد تراکم استخوان در هر دو جنس، یک تا ۵ درصد در سال کاهش می‌یابد و این روند تا پایان عمر ادامه خواهد داشت؛ عواملی مانند نمایه توده بدن، مصرف سیگار و الکل، بی‌حرکتی و تغذیه نامناسب در تسریع این روند مؤثر هستند. کوروش نعمانی در نشست خبری که امروز (۲۸ مهرماه) برگزار شد، با اشاره به برگزاری روز جهانی پوکی استخوان در ۲۰ اکتبر و با بیان اینکه امسال از ۲۹ مهرماه تا ۶ آبان‌ماه کمپین اطلاع‌رسانی در خصوص پوکی استخوان با شعار “مهار پوکی استخوان با تشخیص به موقع” برگزار خواهد شد، اظهار کرد: استئوپروز (پوکی استخوان) یک بیماری مزمن استخوانی است و به دلیل اینکه علامت ندارد و اکثر مواقع با شکستگی شناسایی می‌شود، بیماری خاموش نامیده شده است. در این بیماری، توده استخوانی کاهش پیدا می‌کند و بافت استخوان به تدریج تحلیل می‌رود. به گزارش ایسنا، وی افزود: با افزایش جمعیت افراد مسن، در بسیاری از کشورهای جهان شیوع پوکی استخوان و بروز شکستگی ناشی از آن رو به افزایش است. در ایران نیز با افزایش سن جمعیت، این پدیده قابل انتظار است و بنابراین باید با پیشگیری از ابتلا و با تشخیص به موقع، از عوارض این بیماری پیشگیری شود. مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان گفت: از هر سه زن بالای ۵۰ سال یک نفر و از هر پنج مرد بالای ۵۰ سال یک نفر شکستگی ناشی از پوکی استخوان را تجربه می‌کنند. تخمین زده می‌شود که در جهان در هر سه ثانیه یک شکستگی (معادل حدود ۲۵ هزار شکستگی در روز و حدود ۹ میلیون شکستگی در سال) اتفاق می‌افتد. وی افزود: شکستی‌های استئوپروتیک باعث افزایش ۳۰ درصدی مرگ در سال اول بعد از رخداد شکستگی می‌شوند و افزایش خطر مرگ و میر تا پنج سال بعد از شکستگی وجود خواهد داشت. نعمانی بیان کرد: سالانه در جهان حدود ۵.۸ میلیون سال از دست رفته به دلیل شکستگی ناشی از استئوپروز رخ می‌دهد. وی گفت: به دنبال شکستگی لگن، ۴۰ درصد افراد هرگز قادر نخواهند بود بدون کمک راه بروند و حدود ۸۰ درصد افراد نمی‌توانند فعالیت‌های اولیه مانند خرید روزانه را به طور مستقل انجام دهند. مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان افزود: پوکی استخوان سالانه مسئول از دست رفتن بیش از ۳۶ هزار سال زندگی مردان و زنان ایرانی در مقیاسDALY (تاثیر بیماری، ناتوانی و مرگ و میر با اندازه‌گیری مدت زمان زندگی با معلولیت و زمان از دست رفته از عمر به علت مرگ زودرس) است. وی تصریح کرد: نتیجه یک مطالعه متاآنالیز از مطالعات منتشرشده تا سال ۱۳۹۰، شیوع استئوپروز را در زنان در نواحی فمور و مهره‌های کمری، معادل ۱۸.۹ درصد گزارش کرده است. نعمانی بیان کرد: همچنین نتیجه یک مطالعه متاآنالیز از مطالعات منتشرشده تا پایان سال ۲۰۱۷، شیوع استئوپروز را در زنان یائسه معادل ۳۲ درصد و شیوع استئوپنی را ۵۱ درصد نشان داده است. این وضعیت به این معنی است که بیش از ۸۰ درصد جمعیت زنان یائسه در کشور، از تراکم استخوان مناسبی برخوردار نیستند. وی با اشاره به انواع استئوپروز گفت: استئوپروز اولیه پس از یائسگی یا سالمندی و استئوپروز جوانی، وراثتی هستند اما استئوپروز ثانویه ممکن است به دلیل اختلالات هماتولوژیک، مصرف برخی داروها، مصرف الکل زیاد، بیماری مزمن کلیه یا کبد، سوءجذب گوارشی، کم‌تحرکی، کمبودهای مواد مغذی مانند ویتامین D و کلسیم و مشکلات مادرزادی متابولیسم مانند نقص در سنتز استخوان و هموسیستئین اوری بروز پیدا کنند. مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان با اشاره به طیف افراد در معرض خطر ابتلا به پوکی استخوان، تصریح کرد: افراد بالای ۵۰ سال که سابقه شکستگی به ویژه در لگن و مهره‌های گردن دارند، باید برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان، به پزشک مراجعه کنند. افرادی که سیگار مصرف می‌کنند و بالای ۵۰ سال هستند نیز برای ارزیابی خطر شکستگی به پزشک مراجعه کنند. وی ادامه داد: زنان بالای ۵۰ سال که سابقه یائسگی زودرس (زودتر از ۴۵ سال) و درمان‌نشده‌ دارند نیز برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان، باید به پزشک مراجعه کنند. نعمانی افزود: افراد مبتلا به پوکی استخوان و بالای ۵۰ سال باید برای ارزیابی خطر شکستگی به پزشک مراجعه کنند. همچنین فردی که در حال حاضر یا گذشته به مدت بیش از سه ماه ار داروهای کورتونی استفاده کرده است، برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان باید به پزشک مراجعه کند. وی گفت: مبتلایان به بیماری‌های آرتریت روماتویید، دیابت نوع ۱، کم‌کاری تیروئید طولانی و درمان‌نشده، کم‌کاری تخمدان یا یائسگی زودهنگام، سوءتغذیه یا سوءجذب مزمن و بیماری مزمن کبد باید برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان، به پزشک مراجعه کنند. مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: اگر قد فردی در مقایسه با گذشته بیش از ۴ سانتی‌متر کوتاه شده است، برای ارزیابی خطر شکستگی به پزشک مراجعه کند. همچنین اگر فردی به مدت طولانی از الکل، داروهای ضدصرع و داروهای شیمی‌درمانی استفاده می‌کند، برای بررسی تراکم استخوان و ارزیابی نیاز به درمان، باید به پزشک مراجعه کند. وی با اشاره به راه‌های پیشگیری از پوکی استخوان، گفت: بهترین راه پیشگیری از پوکی استخوان، ساختن استخوان‌های قوی و جلوگیری از کاهش توده استخوانی است. از کودکی تا حدود ۲۰ سالگی، تراکم استخوان روند صعودی دارد تا فرد به حداکثر تراکم استخوان برسد. حداکثر تراکم استخوان عمدتاً به زمینه ژنتیکی فرد بستگی دارد اما مصرف کلسیم، ویتامین D، ورزش و عدم مصرف دخانیات و الکل نیز در آن مؤثر هستند. نعمانی افزود: حداکثر تراکم استخوان از ۲۰ تا ۴۰ سالگی وارد فاز کفه می‌شود و پس از آن کاهش تراکم استخوان در هر دو جنس از حدود ۳۵ تا ۴۵ سالگی آغاز می‌شود و در زنان بعد از یائسگی شدت بیشتری دارد. وی گفت: از حدود ۴۰ سالگی به بعد تراکم استخوان در هر دو جنس، یک تا ۵ درصد در سال کاهش می‌یابد و این روند تا پایان عمر ادامه خواهد داشت؛ عواملی مانند نمایه توده بدن، مصرف سیگار و الکل، بی‌حرکتی و تغذیه نامناسب در تسریع این روند مؤثر هستند. مدیرگروه بیماری‌های غیرواگیر مرکز بهداشت خوزستان بیان کرد: مصرف روزانه ۳ تا ۲ واحد لبنیات کم‌چرب، مصرف مکمل ۵۰ هزار ویتامین D ماهیانه (برای افراد ۱۲ سال و بالاتر) و مصرف قرص کلسیم روزی یک عدد در سالمندان (۶۰ سال و بالاتر) توصیه می‌شود. وی تصریح کرد: میزان کمبود ویتامین D در زنان باردار در اقلیم شمال خوزستان ۷۸ درصد و در جنوب خوزستان و اهواز و حومه ۹۲ درصد، کودکان ۱۵ تا ۲۳ ماهه در اقلیم شمال خوزستان ۳۱ درصد و در جنوب خوزستان و اهواز و حومه ۳۶ درصد، کودکان ۶ ساله در اقلیم شمال خوزستان ۵۹ درصد و در جنوب خوزستان و اهواز و حومه ۷۵ درصد، نوجوانان در اقلیم شمال خوزستان ۷۷ درصد و در جنوب خوزستان و اهواز و حومه ۷۱ درصد و در میانسالان در اقلیم شمال خوزستان ۵۴ درصد و در جنوب خوزستان و اهواز و حومه ۶۸ درصد بوده است.

ایسنا