مدیریت واحد شهری اصطلاح و فرایندی است که نه تنها در سال های اخیر بلکه از دهه های پیش با توجه به مشکلاتی که بر اساس قوانین و ساختار سازمانی امور شهری در شهر به وجود آمده مطرح و مورد توجه زمامداران بوده و هست و مصداق آن همین بس، که مسایل و مشکلاتی گریبانگیر شهروندان شده است.

هدف اصلی درخصوص مدیریت یکپارچه شهر ایجاد هماهنگ در فعالیت ها، اجرا فی مابین نهادهایی اجرایی و جلوگیری از دوباره کاری ، اسراف، سردرگمی و … است.

ولی واقعیت این است که برابر تجربه فعالیت چندسالِ گذشته شوراها و به تبع آن شهرداریها، مشخص شد که شهر را نمیتوان با قوانین و ساختار سازمان موجود اداره کرد.

در واقع بسیاری که معتقد بودند با تشکیل شوراها بسیاری از مشکلات شهری برطرف میشود به این نکته واقف شدند که حل مشکلات به وسیله ی شوراها و شهردار غیرممکن است چرا که شوراها و شهردار یها برای انجام کوچک ترین فعالیت ها و عمل کردن مصوبات نیازمند همکاری بسیاری از سازمان ها و نهادهای دیگر هستند که در صورت مخالفت و عدم همکاری به معنای واقعی میتوان گفت کار شهر مختل و به تبع آن موجب ایراد خسارت به شهروندان میشود.

در نظر بگیرید مجوز ساخت یک واحد مسکونی یا تجاری که از شهرداری صادر می شود باید برای انشعاب آب از شرکت آب و فاضلاب، برای اشتراک برق از اداره برق، نصب کنتور گاز از شرکت گاز و صدور پایان کار از شهرداری و بسیاری موارد دیگر از ادارات تابعه مجــوز بگیرد تا مشمول خدمات شهری باشد.

کارشناسان شهر معتقدند حل ریشه ای این معضل که سالانه موجب هدر رفت میلیاردها تومان بیت المال می شود، سپردن هماهنگی بین ارکان شهر به یک مدیریت است چرا که ما با مدیریت واحد شهری آنگونه که باید باشد فاصله زیادی داریم.

لذا در این یادداشت ضمن تشریح تفاوت بین مدیریت واحد شهری و یکپارچگی در مدیریت شهر سعی شده ضرورت این هماهنگی و راه حل هایی پیشنهاد گردد.

*تعاریف و مفاهیم:* *مدیریت واحد شهری:*

مدیریت واحد شهری به این معنی است که در یک منطقه شهری، فقط یک مدیر مسئولیت تمام هماهنگی سازمان ها و نهادها را بر عهده گرفته و در برابر آنها نیز به مراجع بالاتر پاسخگو باشد.

البته احتمال دارد که اینکار در نگاه اول به نوعی تکروی محسوب شده و برای یک منطقه نتایج چندان مثبتی در بر نداشته باشد.

اما با تفکر عمیق و دقیق تر به این نتیجه میرسیم که، مدیر میتواند مسئولیت نهادهای مختلف را به دیگران واگذار کرده و در موعد مناسب، در مورد نتایج کار بپرسد و یا حتی در مورد شیوه انجام کارها با دیگران هم اندیشی و مشورت کرده و در نهایت تصمیمات مهم و حساب شده ای بگیرد.

در کشورهای متعددی این موضوع به شهردار سپرده میشود.

*مدیریت یکپارچه شهرى:*

تلاشى است براى هماهنگ کردن و یکپارچه کردن اقدامات دولتى و خصوصى جهت چیره شدن بر مسائلى که ساکنان شهرها با آن مواجه هستند و ایجاد شهرهاى رقابتىتر، عادلانه تر و پایدارتر.لازم به توضیح است در این روش یک دستگاه وظیفه هماهنگی سایر دستگاه ها را بر عهده خواهد داشت ولی هر دستگاه در برابر فعالیت های خود مسئول است.

*ضرورت:*

ضرورت تحقق مدیریت یکپارچه شهری، ازاین جهت است که در شهرها ، سالانه هزینه های زیادی به دلیل ناهماهنگی دستگاههای اجرایی، به شهروندان تحمیل میشود.

یکی از نمونه های آشکار این ناهماهنگی ها، تداخل دو طرح عملیاتی از سوی دو نهاد متفاوت است که این امر منجر به اتلاف مقدار زیادی از منابع ملی و محلی میشود.

در واقع هر نهاد و سازمان ساز خود را کوک میکند. لذا چندپارگی مدیریت شهری در ایران، ساختار شهرها را نامناسب و مسائل را هرروز پیچیده تر و بر مشکلات شهرها اضافه میکند.

نیروی انتظامی،فرمانداری، آموزش وپرورش، شرکتهای آب، برق،گاز و مخابرات و دهها سازمان و نهاد دیگر اغلب بدون هماهنگی با یکدیگر به دخالت در امور شهری میپردازند.

هر سازمان با توجه به امکانات و بعد کاری خود به مسائل شهری نگاه میکند و دیدی جامع وجود ندارد.

همه این سازمانها ارتباط زیادی باهم ندارند و در مسائل با یکدیگر مشورت و مشارکت ندارند. شهرهای بزرگ، به دلیل ناهماهنگی دستگاه های اجرایی، با صرف انرژی و هزینه های فراوان همراه است و باعث اسراف مقدار زیادی از منابع ملی کشور میشود.

برخی از کارشناسان،ضرورت مدیریت یکپارچه شهری را برطرف شدن ناهماهنگیها و رفع تداخل در وظایف سازمانهای خدمات رسان، کاهش تعدد مراکز تصمیمگیری در شهرها و درنتیجه کاهش نارضایتی مردم، جلوگیری از ضایع شدن بیت المال و رفع مشکلاتی چون ترافیک و… میدانند.

*یادداشتی از حسین عبادی*

*دکتری برنامه ریزی و مدیریت شهری*

* حقوقدان*