نوشته : شلومو زند

شلومو سند، در کتاب سنت شکنانه ونامتعارف خود، تلاش می‌کند شالوده‌های فکری، تاریخی و فرهنگی برساخته کشور اسرائیل و تبدیل قوم یهود به ملت یهود را راستی آزمایی کرده و به چالش بکشد و برای روایت رسمی بدیل‌های نو و متناسب با عصر جهان وطنی ارائه دهد.

تاریخ‌نگار سنت شکن اسرائیلی، با تأثیرپذیری از نوشته‌های چالش برانگیز اورون، رام و دیگر مورخان اسرائیلی که روایت‌هایی متفاوت از گفتمان غالب به دست می‌دهند و مهم‌تر از آن متاثر از نوشته‌های پژوهندگان غیر اسرائیلی ناسیونالیسم همچون ارنست گلنر و بندیکت اندرسون با پرسش از ریشه‌های هویت قوم یهود، در تلاش است ملت یهود را از گرانباری خاطره‌های قومی و اسطوره‌های برساخته ر‌هایی دهد.

شلومو سند به انتقاد از فضای تاریخ رسمی و دانشگاهی اسرائیل که بر اساس کلیدواژه‌ها و مفاهیم محوری قوم یهود، سرزمین اجدادی، تبعید،پراکندگی، مهاجرت به اسرائیل، ارض اسرائیل و سرزمین توبه به بازسازی گذشته ملی در اسرائیل مبادرت می‌ورزند، فقدان صدا‌ها و روایت‌های بدیل را آسیب جدی این مطالعات می‌داند. او خود با اتکا بر یافته‌های تاریخنگاران پیشین که همواره مورد بی‌توجهی، غفلت یا سرپوش بوده‌اند، روایتی متفاوت و انتقادی از تاریخ یهود به دست می‌دهد.

سند با بررسی افسانه‌های قوم یهود همچون سرزمین موعود، نفی بلد و قوم سرگردان و با بازخوانی تاریخ قوم یهود، کتاب مقدس و منابع مغفول این افسانه‌ها را حاصل تلاش مرمت‌کنندگان گذشته قوم یهود از نیمه دوم قرن نوزدهم می‌داند که با انباشتن لایه به لایه بار خاطره و با گردآوری پاره‌هایی از خاطره‌های دینی یهودی و مسیحی، تبارشناسی پیوسته طولانی برای قوم یهود ساختند. پیش از این تاریخ هیچ یادآوری عمومی سازمان یافته‌ای وجود نداشت و پس از آن هم تغییری در آن ایجاد نشد.

برای ترویج حافظه جمعی همگن در عصر جدید لازم بود علاوه بر سایر چیز‌ها روایتی طولانی فراهم شود که پیوند زمانی و مکانی پدران و نیاکان همه اعضای جامعه حاضر را القا کند. از آنجا که این پیوند نزدیک، که بنا بر فرض نبض آن در تن ملت می‌تپید، هرگز در هیچ جامعه‌ای عملا وجود نداشته است، کارگزاران حافظه در اختراع آن سخت کوشیدند.